W 2003 roku Rada Europy, której członkami są m.in. wszystkie państwa Unii Europejskiej opublikowała Opinię pn. „Kodeks dobrej praktyki w sprawach wyborczych” (Kdp). Autorzy dokumentu stwierdzają, iż demokracja jest nie do przyjęcia bez wyborów przeprowadzanych zgodnie z zasadami podanymi w Kodeksie.
Trudno przyrównać demokrację funkcjonującą w III RP do wzorca opisanego przez przedmiotowy Kodeks ponieważ dokument ten nie istnieje w polskiej przestrzeni publicznej, chociaż robocze jego tłumaczenie można było jeszcze znaleźć na stronie PKW do 2015 roku.
Gwoli przypomnienia warto podać, iż tymi zasadami są: powszechność, równość, wolność, tajność i bezpośredniość wyborów.
Przypomnienie jednej z tych zasad tj. wolności wyboru, której nie ma w Konstytucji z 1997 roku jest ważne ponieważ termin ten obejmuje m.in. sposób głosowania pocztą (oryg. postal voting).
W Kodeksie jest napisane:
„pkt. 3.2.2.1. Głosowanie pocztą lub przez pełnomocnika w pewnych przypadkach
38. Głosowanie pocztą i głosowanie przez pełnomocnika dozwolone jest w krajach zachodniego świata, lecz wzorce różnią się znacznie. Głosowanie pocztą na przykład, może być rozpowszechnione w jednym kraju a zakazane w innym, w związku z zagrożeniem występowania oszustwa. Winno się na nie pozwolić, jeśli usługi pocztowe są bezpieczne – innymi słowy, wolne od zamierzonej ingerencji – i wiarygodne, w sensie poprawnego funkcjonowania. Głosowanie przez pełnomocnika dozwolone jest tylko wtedy, gdy podlega bardzo ścisłym przepisom – znowu dla zapobieżenia oszustwu; liczba pełnomocnictw posiadanych przez jednego wyborcę musi być ograniczona.
39. Żadna z tych praktyk nie powinna być propagowana jeśli występują problemy z usługami poczty łącznie z innymi problemami, towarzyszącymi tego rodzaju głosowaniu, w tym zwiększone ryzyko „głosowania familijnego”. Jednak przy zastosowaniu pewnych środków ostrożności, głosowanie pocztą może być wprowadzone dla umożliwienia oddania głosu przez pacjentów szpitali, osobom w areszcie, osobom o ograniczonej mobilności oraz wyborcom mieszkającym za granicą – o ile nie ma ryzyka wystąpienia oszustwa lub przymuszania. Jest to sposób na uniknięcie stosowania mobilnych urn wyborczych, które często powodują problemy i ryzyko oszustwa. Głosowanie pocztą może mieć miejsce w ramach specjalnej procedury na kilka dni przed wyborami”.
Zatem wg Autorów europejskiego Kodeksu dobrej praktyki w sprawach wyborczych procedura głosowania korespondencyjnego (postal voting) jest ograniczona do szczególnych przypadków, które zostały wymienione (tekst pogrubiony) w tekście Kodeksu.
Powyższy Kodeks dobrej praktyki nie jest dokumentem obligatoryjnym – to jest tylko opinia Rady Europy. Niemniej warto z niego korzystać, gdyż zawiera wypracowane i ujednolicone europejskie standardy w sprawach wyborczych.
