Cǎi wēi wǔ (采薇舞) to klasyczny śpiewany taniec pochodzący z czasów dynastii Han (206 r. p.n.e. – 220 r. n.e.). Tekst oparto na starożytnym wierszu pochodzącym z Księgi Pieśni (詩經, Shijing), kompilacji chińskiej poezji pochodzącej z okresu XI a VII w. p.n.e., zaliczanej do Pięcioksięgu Konfucjańskiego.
Za kompilatora Księgi tradycja uznaje Konfucjusza (551-479 r. p.n.e.), jednak zachowana do naszych czasów redakcja księgi przypisywana jest Mao Chang (ur. 145 r. p.n.e. - zm.?), który jakoby mając dostęp do jedynego pozostałego egzemplarza Konfucjusza, odtworzył to dzieło. Nie do końca jest to prawdą, gdyż wielu uczniów Konfucjusza ponoć zapamiętało całość tekstu, a więc obecny jest kompromisem ówcześnie spisanych wersji, obciążonych wieloma zmianami wynikającymi z upływu czasu, tj. ewolucji językowej i politycznej poprawności.
Podczas odchodów dziesięciolecia Instytutu Konfucjusza w Uniwersytecie Wrocławskim mieszkańcy miasta między innymi mieli okazję obejrzeć i wysłuchać tańca z poezją Cai wei w wykonaniu nauczycielek i wolontariuszek tej instytucji w atrium Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Cai wei, podobnie jak większość z zachowanych 305 wierszy Księgi Pieśni, składa się z czteroznakowych wersów. Przytoczone tu tłumaczenie z chińskiego na angielski dokonał Xu Yuanchong.
采薇 Cai Wei
昔我往矣， When I left here,
杨柳依依。 Willow shed tear.
今我来思， I came back now,
雨雪霏霏。 Snow bends the bough.
行道迟迟， Long, long the way, hard, hard the day.
载饥载渴。 Hunger and thirst, press me the worst.
我心伤悲， My grief overflows.
莫知我哀。 Who knows, Who knows.
W wolnym tłumaczeniu
Oblicze paproci
Kiedy stąd wyjeżdżałem,
Wierzba uroniła łzę.
Wróciłem teraz,
A śnieg pochyla konar.
Długa, długa droga; ciężko, ciężko w dzień,
Głód i pragnienie, dla mnie najgorsze.
Mój smutek jest nieutulony.
Kto to wie, kto wie.
Cai wei należy do chińskich tańców z długimi rękawami, które są znane od początku dynastii Zhou (1045-256 r. p.n.e.). Pierwotnie służyły ważnym rytuałom i ceremoniom, a znane są jako yayue, tj. muzyka i tańce wykonywane na dworze cesarskim aż do dynastii Qing (1644-1911), natomiast do dziś przetrwały jako występy w konfucjańskich ceremoniach.
Prymitywny taniec w starożytnych Chinach był związany z czarami i rytuałami szamańskimi. Czarownik wu (巫) jako pośrednik między bogami a ludźmi, np. ofiarowywał się podczas wykonywania tańca deszczu w trakcie suszy. Więź między Niebem i Ziemią demonstrował tańcem szamana oraz rękawami, których koniec trudno było uchwycić podczas tańca (symbolicznie kierując się ku bogom). Bardzo łatwo w takim zachowaniu zauważyć przyszły kult cesarski Syna Nieba, który również pośredniczył pomiędzy bogami a śmiertelnikami, choć tańczyli inni.
Najważniejszymi z tańców dynastii Zhou, to sześć tańców zwanych wielkimi tańcami, które wykonywano, by czcić Niebo, Ziemię, bogów, przodków i legendarne postacie. Te sześć tańców stanowiło część systemu wykonawstwa muzyki i tańca dworskiego, po raz pierwszy ustanowionego podczas dynastii Zachodniej Zhou (1046-771 r. p.n.e.); przekształcając się w czasach następnych dwóch dynastii w yuefu (łącząc się z małymi tańcami niższej arystokracji, a nawet elementami ludowymi). Muzyka i taniec były uważane za integralne części całości ceremonialnej; każdy taniec łączył się z muzyką, a słowo muzyka odnosiło się zarówno do tańca, a nawet z rozszerzeniem na poezję oraz inne formy sztuki i rytuały.
Popularnym tańcem dynastii Han jest taniec z długim rękawem, który przedstawiany jest na wielu obrazach i rzeźbach, i właśnie ta forma przetrwała do dziś, co widzimy we współczesnym cai wei. Suknia lub tunika ma być długa i wąska, natomiast rękaw wodny ( 水袖) długi, poszerzany i lejący.
Bardzo dobry przykład tańców dworskich z mnogością tradycyjnych ubiorów chińskich możemy obejrzeć w musicalu Confucius, Performed by the China National Opera & Dance Drama Theater. W roli Konfucjusza wystąpił Hu Yang. Jako jeden z nielicznych tańców z poezją podczas spektaklu to właśnie cai wei (45:20 min.).
.............................
Polecam Chronologiczny spis treści oraz Tematyczny spis treści niniejszego blogu
