„Nawet, gdy życie jest tak trudne jak moje, możesz wciąż być w czymś dobry i odnosić sukcesy” - mówił Stephen Hawking, jeden z najbardziej rozpoznawalnych naukowców świata, astrofizyk i kosmolog, cierpiący na stwardnienie zanikowe boczne.
3 grudnia - Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych
W Polsce żyją 3 miliony osób, które mają prawnie potwierdzoną niepełnosprawność. W rzeczywistości może być ich nawet 7 mln, czyli prawie co piąty nasz rodak. Wielu z nich pomimo trudności nie oczekuje przywilejów, odważnie walczy o przynależne im prawa, uczy się i jest aktywna zawodowo.
3 grudnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych. Ustanowione w 1992 roku przez Organizację Narodów Zjednoczonych święto jest dniem, w którym na całym świecie odbywają się uroczystości i spotkania pokazujące wkład osób niepełnosprawnych w nasze wspólne życie i promujące realizację pełni ich praw. Także w Polsce, która w 2012 r. ratyfikowała Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych.
Aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnościami
O dużej aktywności osób niepełnosprawnych świadczy choćby to, że stanowili 3,5% wszystkich pracujących w średnich i dużych przedsiębiorstwach (źródło danych GUS). Większość z nich, bo aż 76% była zatrudniona w sektorze prywatnym. W firmach zatrudniających ponad 10 osób pracowało 333,7 tys. osób niepełnosprawnych, głównie w działach administracji, w branży detektywistycznej i ochroniarskiej oraz przy utrzymaniu porządku w budynkach i terenów zielonych. Co czwarta osoba niepełnosprawna pracowała w przemyśle, a co dziesiąta w służbie zdrowia. Niestety pomimo dużej motywacji do działania wskaźnik zatrudnienia tej grupy wyniósł zaledwie 46% w porównaniu z 78% dla osób bez niepełnosprawności. Dlatego 56 tys. osób niepełnosprawnych było zarejestrowanych jako bezrobotni, z czego 17% nie miała prawa do zasiłku. Wśród bezrobotnych przeważali mężczyźni, było ich ponad 55%.
Mężczyźni stanowią również większość osób z orzeczeniem o niepełnosprawności, a wśród nich przeważają panowie powyżej 63 roku życia. Wśród pań dominują te powyżej 71 roku życia. Najwięcej osób z orzeczeniem o różnym stopniu niepełnosprawności mieszkało w województwie śląskim: 149 tys. mężczyzn i 124 tys. kobiet. Na kolejnych miejscach znalazły się: dolnośląskie, małopolskie, mazowieckie, śląskie i wielkopolskie, a na ostatnim województwo opolskie (21 tys. kobiet i 25 tys. mężczyzn). Inaczej sprawa wygląda, jeśli przyjrzeć się liczbie osób niepełnosprawnych na 10 tys. mieszkańców. Tutaj pierwsze miejsce zajmuje województwo lubuskie (890), a wskaźnik powyżej 700 osób jest również w województwach wielkopolskim, świętokrzyskim, podkarpackim, kujawsko-pomorskim i warmińsko-mazurskim. Najniższy wskaźnik ma województwo mazowieckie i opolskie.
Liczba dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
W Polsce działa 318 przedszkoli specjalnych, do których uczęszcza 6 tys. dzieci. Co trzecie dziecko miało ukończone 7 lat i tutaj również przeważali chłopcy stanowiący prawie trzy czwarte przedszkolaków. W pozostałych przedszkolach przebywa 35 tys. dzieci niepełnosprawnych. Większość z nich była pod opieką przedszkoli ogólnodostępnych.
W szkołach uczy się 192 tys. dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, co stanowi 4% ogólnej liczby uczniów. Do specjalnych szkół podstawowych chodzi 47 tys. dzieci, a ponadto 94 tys. zł uczęszcza do specjalnych oddziałów przy ogólnodostępnych szkołach podstawowych. I tutaj, po raz kolejny, przeważali chłopcy (69%). Wśród 4,8 tys. dzieci nauczanych indywidualnie dzieci niepełnosprawne stanowiły 44%.
Część dzieci i młodzieży ze względu na stan zdrowia nie mogła uczęszczać do przedszkola albo szkoły w miejscu swojego zamieszkania. Dla nich utworzono specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze. W 360 takich placówkach jest blisko 18 tys. miejsc. Tutaj prawie 60% wychowanków stanowiły osoby niepełnosprawne intelektualnie, dalej dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami sprzężonymi, niesłyszące i słabosłyszące oraz niewidome i słabowidzące. W szkołach policealnych kształciło się 239 uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym głównie w szkołach specjalnych (88%). Na uczelniach studiowało 19,6 tys. osób z niepełnosprawnościami, stanowiąc 1,6% ogólnej liczby studentów, a ukończyło je 5,2 tys. osób (1,8% ogólnej liczby absolwentów). Wśród doktorantów 3,3% stanowiły osoby z niepełnosprawnościami.
Niepełnosprawni nie tylko uczą się i pracują, ale z sukcesami uprawiają sport i tworzą sztukę. Jan Mela, który w wyniku porażenia prądem stracił lewe podudzie i prawe przedramię, zdobył oba bieguny w ciągu jednego roku. Piosenkarka Monika Kuszyńska po poważnym wypadku samochodowym porusza się na wózku inwalidzkim, ale nadal występuje i w 2015 roku reprezentowała Polskę na Eurowizji, gdzie zachwyciła europejską publiczność. W 2017 roku została mamą.
Tomasz Wypych
Czytaj także:
