Naukowcy doszli do odkrycia, które może stanowić przełom w leczeniu choroby Alzheimera. Zastosowane u myszy białko KIBRA może naprawiać połączenia pomiędzy komórkami nerwowymi (synapsy), uszkodzone w przebiegu Alzheimera.
Demencja coraz większym zagrożeniem
Co 3 sekundy u kogoś na świecie rozwija się demencja. O sekundę szybciej niż działo się to w 2015 roku. Prognozy wskazują, że do 2050 r. liczba chorych na różne postacie demencji na świecie przekroczy 140 mln, co oznacza wzrost o 300 proc. W Polsce już teraz ponad 700 tys. osób cierpi na demencje, z czego u połowy zdiagnozowano „Alzheimera”. Dzisiaj obchodzimy ustanowiony w 1999 roku Światowy Dzień Choroby Alzheimera.
Większość obecnych badań nad potencjalnymi metodami leczenia choroby Alzheimera koncentruje się na zmniejszeniu ilości toksycznych białek, takich jak tau i beta-amyloid, które gromadzą się w mózgu w miarę postępu choroby. Dotychczas zatwierdzone leki dają tylko nadzieję na spowolnienie postępu choroby Alzheimera, ale nie potrafią cofnąć szkód i przywrócić pamięci.
Jak informuje „The Journal of Clinical Investigation” zespół dr Tary Tracy, adiunkta Buck Institute for Research on Aging (USA), proponuje alternatywną strategię, która pozwalałaby przywracać wspomnienia zabrane przez chorobę Alzheimera i pokrewne formy demencji. Zamiast redukować toksyczne białka w mózgu, naukowcy starają się odwrócić szkody spowodowane chorobą Alzheimera, aby przywrócić pamięć. Naprawę neuronów ma umożliwić białko KIBRA, którego nazwa wzięła się od tego, że występuje w nerkach (ang. „kidney") i mózgu (ang. „brain"). W mózgu jest obecne przede wszystkim w synapsach, czyli połączeniach pomiędzy neuronami, które umożliwiają tworzenie i przywoływanie wspomnień.
Badania wykazały, że KIBRA jest niezbędne synapsom do tworzenia wspomnień, a zespół z Buck Institute odkrył, że w mózgach osób z chorobą Alzheimera brakuje tego białka.
- Zastanawialiśmy się, w jaki sposób niższe poziomy KIBRA wpływają na sygnalizację w synapsie i czy lepsze zrozumienie tego mechanizmu może dać wgląd w to, jak naprawić synapsy uszkodzone w przebiegu choroby Alzheimera. Zidentyfikowaliśmy mechanizm, który można ukierunkować na naprawę funkcji synaptycznych, a obecnie staramy się opracować terapię opartą na tej pracy - powiedział Grant Kauwe, pierwszy autor opracowania.
Autorzy zmierzyli najpierw poziom KIBRA w płynie mózgowo-rdzeniowym i mózgu ludzi. Okazało się, że wysoki poziom KIBRA w płynie mózgowo-rdzeniowym, ale niski w mózgu, odpowiadał ciężkości demencji.
- Odkryliśmy również korelację między podwyższonym poziomem tau i podwyższonym poziomem KIBRA w płynie mózgowo-rdzeniowym – powiedziała dr Tary Tracy. - To zaskakujące, jak silna była ta zależność, co wskazuje na wpływ tau w mózgu na KIBRA.
Odkrycie daje nadzieję na rozwój w walce z Alzheimerem
Zespół z Buck Institute bada dalej to zjawisko w nadziei, że KIBRA może zostać wykorzystane jako biomarker dysfunkcji synaptycznej i pogorszenia funkcji poznawczych, który może być przydatny w diagnozowaniu, planowaniu leczenia oraz śledzeniu postępu choroby i reakcji na terapię.
Aby dowiedzieć się, jak KIBRA wpływa na synapsy, zespół stworzył skróconą funkcjonalną wersję tego białka. W przypadku myszy laboratoryjnych cierpiących na chorobę będącą modelem ludzkiej choroby Alzheimera naukowcy odkryli, że białko KIBRA może odwrócić upośledzenie pamięci związane z demencją, chroniąc mechanizmy promujące odporność synaps.
- Co ciekawe, KIBRA przywróciła funkcje synaptyczne i pamięć u myszy, mimo że nie rozwiązała problemu akumulacji toksycznego białka tau - stwierdziła Kristen Pareja-Navarro, współautorka badania. - Nasza praca potwierdza możliwość wykorzystania KIBRA jako terapii poprawiającej pamięć po wystąpieniu utraty pamięci, nawet jeśli toksyczne białko, które spowodowało uszkodzenie, pozostanie - tłumaczyła.
Wraz z innymi terapiami, które już istnieją lub zostaną wprowadzone w przyszłości, terapia KIBRA mająca na celu naprawę synaps może być cennym dodatkiem.
- Ograniczenie toksycznych białek jest oczywiście ważne, ale naprawa synaps i poprawa ich funkcji to kolejny kluczowy czynnik, który może pomóc - zaznaczyła Tracy i dodała, że jej zdaniem będzie to miało największy wpływ w przyszłości.
Tomasz Wypych
Fot. Starsza kobieta chora na alzheimera. Źródło: Pixabay.com
Czytaj dalej:
