Aktywność fizyczna może nam przynieść wiele dobrego. Szczególnie jeśli chodzi o zdrowie. I dotyczy to wszystkich, także chorych, w tym również na nowotwory. Najnowsze badania wykazały, że wyższy poziom aktywności fizycznej może zmniejszać ból, co dotyczy w podobnym stopniu osób dorosłych z przebytą chorobą nowotworową, jak i bez niej.
Ból w chorobie nowotworowej. Sposoby leczenia
W przebiegu choroby nowotworowej może występować ból podstawowy i przebijający. Ból podstawowy ma charakter ciągły i trwa długo, najczęściej 12 godzin lub dłużej, zazwyczaj może być kontrolowany po zastosowaniu leków podawanych w sposób ciągły. W przypadku najbardziej nasilonych dolegliwości u pacjentów z nowotworami wykorzystuje się silne opioidy, z zalecaną przez Światową Organizację Zdrowia morfiną na czele. Stosuje się ją w leczeniu silnego bólu nowotworowego, rozpoczynając od małych dawek doustnych.
Pamiętajmy jednak tym, że ból występujący u chorych na nowotwory może być spowodowany samym nowotworem, powikłaniami choroby nowotworowej, takimi jak wyniszczenie oraz diagnostyką i leczeniem onkologicznym, na które składa się leczenie miejscowe chirurgiczne i radioterapia oraz systemowe – chemioterapia, hormonoterapia i leczenie celowane. Wszystkie te rodzaje terapii onkologicznej mogą powodować powstanie bólu, zarówno ostrego, jak i przewlekłego, utrzymującego się przez miesiące, a nawet lata po zakończeniu leczenia. Hormonoterapia stosowana w leczeniu nowotworów piersi i raka gruczołu krokowego może być źródłem bólu wywołanego osteoporozą. Z kolei ból o charakterze neuropatycznym może być powodowany tzw. wysypką trądzikopodobną będącą powikłaniem leczenia celowanego specjalistycznymi preparatmi. Zgodnie ze standardami stosowanymi w medycynie paliatywnej ból stanowiący powikłanie leczenia onkologicznego powinien być rozpoznany i leczony zgodnie z odpowiednimi wytycznymi. Nieodpowiednio leczony ból związany z terapią onkologiczną pogłębia cierpienie chorego, może stać się przyczyną zaburzeń psychicznych, depresji i odstąpienia od dalszego leczenia.
Aktywność fizyczna zmniejsza ból nowotworowy
Dlatego tak ważne jest odkrycie, o którym donosi pismo „Cancer”. Okazało się, że wyższy poziom aktywności fizycznej może zmniejszać ból, co dotyczy w podobnym stopniu osób dorosłych z przebytą chorobą nowotworową, jak i bez niej.
Osoby, które chorowały na nowotwór, często odczuwają ciągły ból. Wcześniejsze badania wykazały, że aktywność fizyczna łagodzi różne rodzaje bólu. Jednak jej wpływ na ból związany z chorobą nowotworową pozostawał niejasny.
Zespół kierowany przez dr Erikę Rees-Punię z American Cancer Society i dr Christophera T.V. Swaina z University of Melbourne w Australii przeanalizował informacje dotyczące 51 439 osób dorosłych, u których nie stwierdzono choroby nowotworowej, i 10 651 dorosłych, u których w przeszłości zdiagnozowano nowotwór. Uczestników pytano, jak średnio oceniliby odczuwany ból. Odpowiedzi wahały się od 0 (brak bólu) do 10 (najgorszy ból, jaki można sobie wyobrazić). Uczestników badań pytano także o ich typową aktywność fizyczną.
Jak wykazała analiza odpowiedzi uczestników, zarówno w przypadku osób, które w przeszłości chorowały na nowotwór, a także osób bez nowotworowej przeszłości większa aktywność fizyczna była powiązana z niższym natężeniem bólu. Sugeruje to, że ćwiczenia fizyczne mogą zmniejszać ból związany z nowotworem, podobnie jak w przypadku innych rodzajów bólu, które badano w przeszłości.
Aktywność fizyczna a ból nowotworowy
Amerykańskie wytyczne zalecają 150 minut (2 godziny 30 minut) do 300 minut (5 godzin) tygodniowo ćwiczeń aerobowych o umiarkowanej intensywności lub 75 minut (1 godzina 15 minut) do 150 minut (2 godziny 30 minut) tygodniowo ćwiczeń aerobowych o dużej intensywności.
Wśród uczestników, u których w przeszłości zdiagnozowano nowotwór, osoby przekraczające zalecany poziom aktywności fizycznej były o 16 proc. mniej skłonne do zgłaszania bólu o nasileniu od umiarkowanego do silnego w porównaniu z tymi, których aktywność fizyczna była niższa od zaleczanej. Ponadto w porównaniu z osobami, które pozostawały nieaktywne, te, które utrzymywały stałą aktywność lub stały się aktywne w starszym wieku zgłaszały mniejszy ból.
- Niektórym może się to wydawać sprzeczne z intuicją, ale aktywność fizyczna jest skuteczną, niefarmakologiczną opcją łagodzenia wielu rodzajów bólu. Jak sugeruje nasze badanie, może to obejmować ból związany z nowotworem i jego leczeniem – przekonuje dr Rees-Punia.
Tomasz Wypych
Czytaj dalej:
