W Tybecie, Nepalu, Ladakhu i Bhutanie odbywa się wiele świąt monastycznych, podczas których tybetańscy mnisi wykonują tańce.
Opera tybetańska, znana jako „Ache Lhamo” w Tybetańskim Regionie Autonomicznym i „Namthar” w Qinghai to tradycyjna sztuka widowiskowa popularna wśród społeczności tybetańskich w Tybecie, Syczuanie, Qinghai, Yunnan, Gansu, Xinjiangu oraz w Indiach i Bhutanie. Łącząc elementy mitologii, folkloru, tańca i rytuałów religijnych, opera tybetańska oferuje wyszukane przedstawienia na festiwalach takich jak Shoton i Losar.
Została ona uznana za narodowe niematerialne dziedzictwo kulturowe w 2006 roku i wpisana na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO w 2009 roku.
Od chwili pojawienia się opera tybetańska cieszy się dużą popularnością wśród Tybetańczyków. Jej historia sięga XV wieku i zwana jest „żywą skamieniałością tradycyjnej kultury tybetańskiej”. Ta starożytna opera wpisana na listę zarówno narodowego niematerialnego dziedzictwa kulturowego Chin jak i niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO przyciąga wielu fanów naszych czasach.
To imponujące oblicze mocy jest charakterystyczne dla ikonografii tybetańskiej. W ten sposób na żywo jest ilustrowana ogromna energia, jaką świadomość musi wykorzystać, aby stawić czoła i pokonać przeszkody stojące na drodze do duchowego wyzwolenia.
Maska do tańca Cham, Tybet, XIX w. wykonana z papieru mâché, pochodząca z dziedzictwa Alexandry David-Néel z 1970 roku.
Maskę tę zdobyła słynna podróżniczka Alexandra David-Néel podczas jej przygód z podróży po świecie tybetańskim, które ostatecznie doprowadziły ją do Lhasy w 1924 roku.
Inne maska z jej kolekcji znajdują się w Narodowym Muzeum Sztuki Azjatyckiej – Guimet w Paryżu. Również kilka egzemplarzy znajduje się w jej domu przekształconym w muzeum w Digne-les-Bains.
Zamaskowane tańce buddyjskie, cham, o wybitnie sakralnym charakterze, stanowią ważny aspekt rytuału ezoterycznego buddyzmu himalajskiego. Mają one starożytne pochodzenie i są wykonywane przez specjalnie przeszkolonych mnichów podczas ważnych świąt, na malowniczych i spektakularnych ceremoniach.
Te skodyfikowane tańce, wymagające od mnichów doskonałej koncentracji, przedstawiają wiele postaci z buddyjskiego panteonu, w tym bóstwa, o aspektach pokojowych lub tragicznych, w zależności od przypadku. Dla tancerzy jest to forma dynamicznej medytacji, która łączy się z intensywnością i dramatyzmem niektórych scen wywołanych tańcem.
Maski są zakładane wysoko na głowy tancerzy i mocowane sznurkami z tyłu głowy, są zabezpieczone paskami materiału, aby zapobiec zranieniu tancerzy podczas ruchu. To przez półotwarte usta tych masek tańczący mnisi mogą patrzeć. Kontekst tańca pozwala z całą pewnością zidentyfikować postać odpowiadającą noszonej masce.
Jednakże w odniesieniu do tego imponującego przykładu ogólny wygląd twarzy, z jej gniewnymi rysami, niebieskim kolorem, a także czaszkami zdobiącymi jej diadem, w szczególności przywodzą na myśl Mahakalę, jednego z największych opiekuńczych bogów praktykujących nauki buddyzmu ezoterycznego.
Maska będąca zarówno zwyczajnym jak i szczególnym kulturowym przedstawieniem życia ludzkiego była ważnym narzędziem w starożytności. Jest to nie tylko broń obronna podczas polowań i bitew ale również narzędzie komunikacji z niebem i ziemią w rytuałach składania ofiar bogom. Wreszcie jest teź symbolem przywiązania przodków do totemu.
Niektóre tradycyjne maski z Sakyya wykonane z gliny. (Budda pochodził z klanu Skakya)
Zwyczaj „malowanej twarzy” pochodzący z czasów prymitywnych klanów był w Tybecie wszechobecny. Mężczyźni farbowali twarze krwią zwierząt przed wzięciem udziału w polowaniu lub bitwie. Jest to gest dodający odwagi i przestraszający wrogów.
Niektórzy badacze uważają ten zwyczaj za podstawę maski tybetańskiej. Z czasem maska stała się popularna dzięki zjednoczeniu z takimi religiami jak Bon i Buddyzm.Tańce Qiangmu (tybetański taniec religijny) i opera tybetańska wprowadziły ją do życia codziennego.
Od oryginalnej „malowanej twarzy” przez maski zwierzęce używane w prymitywnych rytuałach ofiarnych po maski różnych postaci (boga, diabła i zwykłych ludzi) maska tybetańska rozwija się z biegiem czasu.
Maski używane w operze tybetańskiej, zwłaszcza niebieska Wenba, różnią się kolorem (zielony, biały, żółty, czerwony ...) w zależności od różnych tożsamości i przedstawianych postaci.
• Na przykład kolor biały reprezentuje czystość. Białą maskę opery tybetańskiej noszą zatem postacie o czystym, łagodnym i życzliwym charakterze.
• Żółta maska przedstawia nieśmiertelnych świętych o promiennym obliczu, którzy są wielkimi dobroczyńcami i uczonymi.
• Kolor zielony reprezentuje kobiety symbolizując cnotę, mądrość, piękno i elegancję. W życiu codziennym zieleń często pojawia się w odzieży damskiej, np. w zielonych szalikach, w biżuterii, zielonych koszulach, czy nawet w zielonym Bangdian (fartuchu tybetańskim).
• Czerwona maska to symbol inteligencji i odwagi, który reprezentuje władzę i sprawiedliwość. Często królowie noszą czerwone maski, podczas gdy ministrowie noszą jasnoczerwone maski.
Maska Dharmapali w rzeźbionym drewnie pochodząca z Tybetu z początku XX wieku.
Pomimo często agresywnego wyglądu maski są pożytecznymi bóstwami, ponieważ ich funkcją jest ochrona buddyzmu i jego wyznawców.
Moc emanująca z masek Cham ilustruje ogromną energię jaką świadomość musi wykorzystać, aby stawić czoła i pokonać przeszkody stojące na drodze do duchowego wyzwolenia. Tańce Cham są wykonywane przez mnichów podczas ważnych świąt, które gromadzą ich na dziedzińcu klasztoru z wiernymi.
Tańce klasztorne lub tańce Cham są wyrazem ofiar składanych pokojowym i gniewnym bóstwom, aby rozwiały one przeszkody na drodze do wyzwolenia. Oprócz bóstw interweniuje wiele postaci.
Tańczący mnisi noszą maski czasem przerażające. Inni mnisi używają tamburynów i kotłów do odpędzania złych duchów. Ruchy, sekwencje i miny tancerzy są opisane w tekstach, ich przekaz ustny pozostaje fundamentalny. Moc emanująca z masek Cham ilustruje ogromną energię jaką świadomość musi wykorzystać, aby stawić czoła i pokonać przeszkody stojące na drodze do duchowego wyzwolenia. Tańce Cham są wykonywane przez mnichów podczas spektakularnych ceremonii.
Drewniana maska Cham Mahakala pochodząca z Tybetu lub Nepalu z początku XX wieku.
Jej czerwony kolor, a także pięć czaszek (5 dolegliwości przyczyn cierpienia), które zdobią jej diadem i przedstawiają Mahakalę, jednego z największych opiekuńczych bogów (Dharmapala) w buddyzmie ezoterycznym (Wadżrajana). Pomimo ich często agresywnego wyglądu, są pożytecznymi bóstwami.
W sklepie z maskami tybetańskimi na Barkhor East Street, w obszarze uliczek i placu publicznego w pobliżu świątyni Jokhang w Lhasie.
Tradycyjnie miejscem wystawiania opery tybetańskiej była otwarta okrągła przestrzeń osłonięta namiotem ze sceną wyznaczoną magicznym kręgiem i centralnym ołtarzem. Jedną z największych cech opery tybetańskiej jest to, że postacie od początku do końca występują w maskach. Czas trwania występów jest bardzo zróżnicowany, mogą one trwać nie krócej niż dwie godziny lub nawet siedem dni.
Inne tematy w dziale Polityka
