1go czerwca 1999 samolot MD-82 American Airlines, lot 1420 rozbil sie podczas ladowania w czasie burzy na lotnisku w Little Rock, Arkansas. Ze 134 pasazerow i czlonkow zalogi 11 ponioslo smierc a 110 zostalo rannych.
Krotki lot z Dallas do Little Rock wystartowal znacznie opozniony z powodu zlej pogody. Do Little Rock zblizaly sie dwa systemu burzowe pozostawiajac zalodze czas na tylko jedno podejscie droga planowana. Podejscie musialo zostac przerwane z powodu naglych podmuchow bocznego wiatru. Zaloga podjela decyzje o drugim podejsciu mimo gwaltownie pograszajacych sie warunkow. Samolot przyziemil daleko za progiem pasa, zaloga nie byla w stanie utrzymac kursu, samolot wypadl z pasa, udezyl w nasyp i ulegl rozczlonowaniu.
W trakcie dochodzenia jednym z najwazniejszych pytan bylo jak bardzo doswiadczony kapitan (nalot ponad 10tys godzin) podjal decyzje o ladowaniu znaczniej ponizej minimow widocznosci i powyzej maximow szybkosci wiatru. Dodatkowym czynnikiem byl trywialny blad zalogi polegajacy na nieuzbrojeniu spoilerow; bez wysunietych spoilerow ladujacy samolot ma obnizony nacisk na wyposazone w hamulce podwozie glowne oraz zmniejszony opor powietrza.
Nie ma przeslanek by ktokolwiek wywieral zewnetrzna presje na zaloge AA1420. Jednak niedlugo przed ladowaniem kapitan mowi “nie lubie podchodzic nieprecyzyjnie (visual approach) nie widzac progu pasa” po czym kontynuuje podejscie. Zaloga ma wiec wlasciwa ocene sytuacji - brak warunkow do kontynuowania podejscia jednak decyduje sie kontynuowac.
Analogicznie w Smolensku kapitan mowi “nie damy rady usiasc w tych warunkach” po czym kontynuuje podejscie do ladowania. Jakkolwiek uwazam fakt otwartych drzwi do kokpitu czy ewentualna obecnosc osob trzecich za naganna nie wydaje mi sie by decyzja o podejsciu do ladowania byla wynikiem zewnetrznej presji na zaloge. Przez caly czas podjescia az do konca zapisu nie ma sladow by ktos z zalogi wyrazal protest czy chocby zaniepokojenie wobec podjetego ryzyka.
Incydent gruzinski z pewnoscia nie pomogl morale zalog spec pulku jednak w moim przekonaniu nie wplynal znaczaco na decyzje zalogi 10 kwietnia. Wiekszosc z nas chce wykonac powierzone zadanie i sprawic by ludzie dla ktorych to robimy byli zadowoleni. Nie oznacza to jednak ze podejmiemy nadmierne ryzyko w obawie przed gniewem dysponentow. Wydaje sie, ze zarowno zaloga Tu154 jak i AA1420 dzialala w zakresie przyjetych wowczas norm, ktore albo okazaly sie bledne albo niezgodne z przepisami.
Rezultatem katastrofy AA1420 bylo szersze dochodzenie, ktore wykazalo szeroka skale nadmiernego ryzyka podjemowanego przez zalogi by ladowac mimo zlych warunkow atmosferycznych. W rezultacie zaostrzono regulacje i dzis nawet udane ladowanie przy przekroczeniu dopuszczalnych warunkow skutkuje akcja dyscyplinarna.
Katastrofa smolenska doprowadzila do rozwiazania spec pulku ale takze przerwala dluga serie katastrof w polskim lotnictwie wojskowym po 1989 roku.
