Najpierw beton, potem korek
Dzielnica Gdańska Osowa płaci coraz większą cenę za decyzje podejmowane bez wyobraźni, bez planu i bez elementarnego myślenia w skali pokoleń. Korki na ul. Spacerowej nie są ani wypadkiem przy pracy, ani złośliwością losu. Są logicznym skutkiem społecznej i instytucjonalnej krótkowzroczności, czyli naszej wspólnej.
Problem nie wziął się znikąd
Dzielnica planowana na około 15 tysięcy mieszkańców została w praktyce przekształcona w obszar, który w perspektywie kilkunastu lat może przekroczyć 30 tysięcy osób. Intensywna zabudowa wielorodzinna pojawiała się szybciej niż jakakolwiek realna modernizacja układu drogowego czy transportu zbiorowego. Efekt? Jedna zasadnicza arteria – ul. Spacerowa – stała się komunikacyjnym dwustronnym lejkiem, przez który codziennie próbuje przecisnąć się pół dzielnicy. Co istotne, problem ten jest dwukierunkowy: równie silny „lejek” tworzy się od strony osób, które przyjeżdżają do Osowy do pracy lub na zakupy. To nie jest wyłącznie błąd urbanistów czy drogowców. To jest efekt społecznego przyzwolenia na myślenie w trybie: najpierw budujmy, potem się zobaczy. A gdy już „się zobaczy”, to zwykle jest za późno
Krótkowzroczność jako wspólny mianownik
Kolejne bloki, kolejne osiedla, kolejne pozwolenia – wszystko to działo się bez odpowiedzi na fundamentalne pytania, gdzie mieszkańcy dzielnicy będą pracować, uczyć się. Jak będą się przemieszczać do centrum miasta za 10, 20 czy 50 lat?.
Poszerzenie ul. Spacerowej? Być może konieczne, ale samo w sobie niewystarczające. Wąskie gardła w Oliwie i przy węźle Osowa pokazują, że punktowe działania nie rozwiązują problemów systemowych. To leczenie objawów, a nie choroby.
Myślenie perspektywiczne zamiast gaszenia pożarów
Jeżeli Osowa ma się rozwijać w sposób cywilizowany, potrzebujemy odwrócenia logiki działania:
najpierw wizja – potem beton.
1. Plan rozwoju dzielnicy na minimum 50 lat
Nie na jedną kadencję, nie pod aktualne potrzeby deweloperów, lecz pod realne scenariusze demograficzne, społeczne i transportowe. Ilu mieszkańców? Jaki profil zabudowy? Gdzie miejsca pracy, szkoły, usługi?
2. Ustalenie docelowej roli lasów między Osową a centrum
Las to nie tylko „przeszkoda”, ale też wartość – ekologiczna, klimatyczna i społeczna. Trzeba jasno odpowiedzieć: ile dróg może ten obszar przecinać, jakie są granice ingerencji, jakie są priorytety, czy i gdzie mogą być wykonane tunele na wybranych odcinkach drogi.
3. Plan infrastruktury komunikacyjnej
Po ustaleniu skali dzielnicy i roli terenów zielonych można sensownie projektować
układ dróg i transport publiczny, W innym przypadku każda nowa droga będzie prowizorką i stanowić będzie kolejne źródło konfliktów.
4. Dopiero na końcu – dalsza rozbudowa osiedla
Nowa zabudowa powinna być konsekwencją planu, a nie jego substytutem. Inaczej Osowa pozostanie dzielnicą-sypialnią, z której wszyscy chcą wyjechać o tej samej godzinie i do której wszyscy wracają jedną drogą.
Wnioski końcowe
Deficyt myślenia społecznego ujawniony na przykładzie w Gdańsku Osowie nie jest lokalną wpadką, lecz narodowym problemem. Jego skutkiem są miasta zaprojektowane na wczoraj, których infrastruktura jest spóźniona o dekady. Społeczeństwo płaci za to czasem, zdrowiem i pieniędzmi.
Miasta projektowane z głową to miasta projektowane co najmniej 50 lat do przodu. W miastach budowanych prowizorycznie i bezmyślnie, bez długofalowych planów, będziemy wyłącznie gasić pożary, które sami wznieciliśmy.
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
