Romuald Szeremietiew Romuald Szeremietiew
2279
BLOG

1939 – Wojsko Niepodległej (cz. VI)

Romuald Szeremietiew Romuald Szeremietiew Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 19

Siły zbrojne II RP, Wojska lądowe, obrona ppanc., obrona plot.

Próby uzbrojenia WP w broń przeciwpancerną podejmowano od połowy lat 30-tych. Rozpoczęto pod ścisłą tajemnicą prace nad tanią i powszechną bronią przeciwpancerną. W 1935 poddano próbom karabin ppanc. opracowany przez wybitnego konstruktora broni  inż. Józefa Maroszka. Kb ppanc. wz. 35 opracowany w Fabryce Karabinów w Warszawie okazał się skuteczną bronią, W Wojsku Polskim znalazło się 7000 tych karabinów (do niedawna sądzono, że 3500).

imageKb ppanc. mógł przebić pancerz każdego czołgu niemieckiego i sowieckiego, włącznie z zaawansowanym czołgiem Panzer IV. Miały one pancerze do 30mm, a karabin wz. 35 z odległości 100 m.przebijał płyty 33mm, 15 mm z odległości 300 m. Lekkie czołgi i samochody pancerne można było razić z odległości 300m. Był całkowitym zaskoczeniem dla Niemców, którzy po kampanii polskiej 1939 stwierdzili, że pancerze ich czołgów należy pogrubić.
image
W 1939 pewna ilość tej broni została przejęta przez Niemców i wprowadzona na wyposażenie jako Panzer Buchse 35 (polnisch) ( PzB 35(p). Posługiwali się nią spadochroniarze, m.in. z grupy szturmowej, która w 1940 zdobywała belgijski fort Eben Emael. Broń znalazła się także na wyposażeniu oddziałów rozpoznawczych Afrika Korps. W 1940 Niemcy niewielką partię karabinów przekazali do Finlandii, a 800 sztuk do armii włoskiej.image
Rozwiązania zamka kb ppanc wz. 35 "zainspirowały" konstruktora sowieckiego kb ppanc PTRD.

Rozpatrywano też pozyskanie dział ppanc. W 1935 zdecydowano o zakupie licencji działa 37mm firmy Bofors.

Produkcję w Polsce, która miała osiągnąć ponad 3000 sztuk, podjęły zakłady Stowarzyszenia Mechaników Polskich z Ameryki (SMPzA) w Pruszkowie. Tam powstała większość polskich przeciwpancernych Boforsów. W 1938 produkcję podjęto także w nowo wybudowanej Fabryce Obrabiarek "H. Cegielski" w Rzeszowie.

Niska masa armaty sprawiała, iż była ona niezwykle mobilna, a niewielkie wymiary pozwalały na szybkie i łatwe ukrycie, zaś siła ognia była wystarczająca, by zniszczyć wszystkie typy czołgów biorących udział w agresji na Polskę. Z odległości 400-500m przebijały pancerz do 25mm, a więc niszczyły każdy pojazd wroga. Z odległości 100 metrów pocisk potrafił przebić pancerz o grubości 40 mm przy uderzeniu pod kątem 30°
image
W 1939 było na uzbrojeniu ponad 1300 armat ppanc. wz. 36. Zadały one duże straty niemieckim i sowieckim czołgom i samochodom pancernym.
Pewna ilość armat wpadła w ręce Niemców i Rosjan. Niemcy wprowadzili je na uzbrojenia, a kilkadziesiąt sztuk przekazali w 1940 Finlandii.
image
W połowie lat 30-tych WP poszukiwało skutecznej broni zdolnej niszczyć zarówno cele pancerne jaki i cele lotnicze. W 1936 inż. Bolesław Jurek opracował w Fabryce Karabinów w Warszawie uniwersalny najcięższy karabin maszynowy 20mm FK-A wz. 38.

Nkm miał prostą budowę, dogodny kształt i można go było łatwo rozkładać. Posiadał dużą celność, wytrzymałość, był niezawodny. Duża szybkość początkowa pocisku gwarantowała przebijalność znacznie lepszą niż konstrukcje zagraniczne. Mógł prowadzić ogień pojedynczy lub ciągły. Zasilany z magazynka pudełkowego o pojemności 5 lub 10 nabojów lub bębnowego o pojemności 15 i 100 nabojów. Opracowano do niego dwa typy podstawy - lekką (15kg) dla piechoty oraz ciężką o wadze 400-500kg.
image
Produkcję uruchomiono przy końcu 1938, zamierzano wyprodukować 896 sztuk. Do uzbrojenia WP został wprowadzony w 1939. Zastosowany jako główne uzbrojenie czołgów rozpoznawczych TK-3 i TKS. Planowano w nie uzbroić czołgi pływające PZInż. 130 i czołgi 4 TP oraz 100 czołgów rozpoznawczych TK.

Czołgi TK z nkm 20 mm były bardzo skuteczne w walce z niemieckim czołgami np. plut. podch. Edmund Orlik w TK zniszczył 13 niemieckich czołgów. W toku walk przezbrojone TK-esy zniszczyły kilkadziesiąt wozów opancerzonych nieprzyjaciela. Łącznie Niemcy stracili w kampanii polskiej 933 czołgi i 319 samochodów pancernych  (ok. 50 proc. niemieckich  sił pancernych użytych w Polsce).
image


W połowie lat 30-tych polska obrona plot. dysponowała przestarzałymi działami 75mm wz. 1897. Podjęto starania, aby imageunowocześnić uzbrojenie. Najpierw przystosowano do zwalczania samolotów nisko lecących wprowadzane na uzbrojenie karabiny maszynowe. Podobną rolę miały też spełniać nkm-y 20 mm - w każdej wielkiej jednostce WP miało być po 8 sztuk tych nkm do imageobrony plot. Było jednak oczywiste, że są potrzebne silniejsze środki ogniowe.

W 1934 podjęto decyzję o skonstruowaniu działa plot. kalibru 75 mm. Powstało nowoczesne działo opracowane przez zespół inż. ppłk. Szymańskiego z Instytutu Technicznego Uzbrojenia. W 1937 roku podjęto decyzję o wprowadzeniu działa na uzbrojenie i rozpoczęto produkcję seryjną w Starachowicach.

imageDziało przeciwlotnicze 75mm wz. 36/37 (Star) było bronią nie ustępującą konstrukcjom zagranicznym. Donośność maksymalna; w poziomie 14.500m, w pionie 9500 - 11.300m; można było oddać 20 - 25 strzałów na minutę. Holowane przez ciągnik artyleryjski C4P, w imageprzyszłości przez ciągnik PZInż 342 (zamówiono 100 ciągników).

Plan rozbudowy obrony plot. przewidywał utworzenie 130 baterii, 460 dział 75 mm.

Do września 1939 Wojsko Polskie otrzymało 52 działa - 11% planowanego stanu.

Pewna liczba armat 75 mm wz.36 wpadła w 1939 w ręce niemieckie. Armia sowiecka zagarnęła łącznie 49 armat plot. 75 mm różnych wzorów.

W 1935 wybrano działo plot. 40mm szwedzkiego Boforsa. Postanowiono zakupić partię dział, a następnie rozpocząć własną produkcję. W tym celu podpisano umowę licencyjną. Produkcję w Polsce powierzono zakładom w Starachowicach, Stalowej Woli i Rzeszowie.
Armata 40 mm Bofors miała szybko wymienną lufę z tłumikiem płomienia. Zasilanie z 4-nabojowej łódki. Ogień prowadzono z pomocą celownika przeziernikowego PZO, zbędne były kosztowne i wymagające wyspecjalizowanej obsługi przyrządy optyczne celownicze.

imageArmaty Boforsa miały donośność pionową 2800 m, szybkostrzelność - 120 strz./min
Były przystosowane do holowania mechanicznego ciągnikami C2P.

Na uzbrojeniu WP miało wejść 638 dział. We wrześniu 1939 było 350 dział plot. 40mm - 49% założonego stanu.

Jednostki przeciwlotnicze we wrześniu 1939 roku zestrzeliły 285 samolotów, a 279 samolotów poważnie uszkodziły, np. 8 bateria art. plot. motorowa ( 4 działa) z 8 DP, podczas osłaniania w rejonie Modlina mostów zestrzeliła 24 samoloty wroga i kilka uszkodziła.

W służbie niemieckiej przejęte egzemplarze dział 40 mm Bofors otrzymały oznaczenie 4cm Flak 28(p) . Pewną liczbę dział zagarnęli też Sowieci

W kampanii 1939 polska obrona plot. strąciła 600-700 samolotów. Ogółem Luftwaffe notowała ubytek 1265 samolotów – poza strąconymi przez Polaków drugie tyle samolotów nie nadawało się do służby ze względu na techniczne zużycie w wyniku intensywności działań w Polsce. imageimage
Strącono też kilkadziesiąt samolotów sowieckich.

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura