Spadek przeciętnej długości życia, ograniczenie dostępu do świadczeń medycznych, niezaspokojone potrzeby zdrowotne chorych i powikłania po zakażeniu SARS-CoV-2 to najważniejsze skutki pandemii. W latach 2020-2021 SARS-CoV-2 był przyczyną ponad 13 proc. zgonów w kraju, co piąta osoba pomiędzy 18 a 64 rokiem życia skarży się na problemy zdrowotne będące następstwem COVID-19.
Rada Naukowa TUW Polskiego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych przedstawiła raport „Diagnoza po pandemii COVID-19”. Pokazuje on, że najbardziej widocznym, bo bezpośrednim skutkiem pandemii, jest liczba zakażonych SARS-CoV-2 i zmarłych na COVID-19. Konsekwencją jest spadek przeciętnej długości życia.
- Według danych Ministerstwa Zdrowia na 25 września 2022 r. w Polsce zgłoszono 6,27 mln przypadków COVID-19. Według GUS w latach 2020-2021 na COVID-19 zmarło w Polsce 132 636 osób (41,5 tys. w 2020 r. i 91 tys. w 2021 r.). Koronawirus był w tych latach przyczyną ponad 13%. zgonów w kraju – czytamy w analizie.
Kamraci zakładają partię, chcą dostać się do Sejmu. Olszański wychwala Putina i Łukaszenkę
Nadmiarowe zgony
Nadumieralność, czyli liczba zgonów ponad tę, której można byłoby się spodziewać na podstawie statystyk z poprzednich lat, wyniosła w 2020 r. ok. 62 tys. , z czego aż dwie trzecie to śmierć z powodu COVID-19. W 2021 r. było o prawie 110 tys. zgonów więcej niż w 2019 r., przy czym zgony z powodu COVID-19 stanowiły 83 proc. tej liczby. Nie ma dokładnych danych uwzględniających prognozy demograficzne, więc można tylko szacować, że łączna liczba „nadmiarowych” zgonów z innych powodów niż COVID-19 wyniosła w ciągu dwóch pierwszych lat pandemii ok. 40 tys.
Przeciętne trwanie życia w Polsce skróciło się w 2021 r. o ponad dwa lata w stosunku do stanu sprzed pandemii: w porównaniu do 2019 r. o 2,3 roku w przypadku mężczyzn i o 2,1 roku w przypadku kobiet.
Problemy zdrowotne będące następstwem COVID-19 występują u co czwartej osoby w wieku powyżej 65. roku życia i u co piątej w wieku pomiędzy 18, a 64 rokiem życia. U dzieci i młodzieży zdiagnozowano powiązany z COVID-19 wieloukładowy zespół zapalny, polegający na zaburzeniach kardiologicznych. Dotyczy to jednego promila zakażonych SARS-CoV-2 w tej grupie wiekowej.
I trudno się dziwić, że problemy się pojawiły, skoro w pierwszym roku pandemii znaczącą zmniejszyła się liczby świadczeń zdrowotnych. W leczeniu szpitalnym spadła w 2020 r. o prawie 25% i o tyle samo rok do roku zmniejszyła się liczba pacjentów. W ambulatoryjnej opiece specjalistycznej liczba świadczeń zmalała o 19%, a liczba pacjentów o ponad 13%. Spadek liczby świadczeń w podstawowej opiece zdrowotnej wyniósł prawie 11%, a pacjentów ponad 6%. W 2021 r. liczba pacjentów i udzielanych im świadczeń zbliżyła się do poziomu sprzed pandemii, a więc z 2019 r.
Kolejne problemy z KPO. To nie koniec sporów z Brukselą
Problem z dostępem do usług medycznych
Ponad siedmiokrotnie wzrósł odsetek Polaków, zgłaszających problem niezaspokojonych potrzeb w zakresie badań medycznych. W 2019 roku wynosił o 4,2% , a wiosną 2022 już 30%. Zmniejszyła się liczba badań profilaktycznych i diagnostycznych, dla przykładu liczba badań cytologicznych zmalała w 2020 r. o 39% do 190 tys., a mammograficznych o 27%. Do 280 tys. w porównaniu do roku poprzedniego. Wprawdzie nie spadła liczba badań przesiewowych kolonoskopowych, ale już liczba nowych rozpoznań nowotworów spadła zmalała w 2020 r. o 20% w stosunku do 2019 r. W kolejnym roku zbliżyła się do poziomu sprzed pandemii.
Autorzy raportu podkreślają, że od początku pandemii w przypadku osób zakażonych SARS-CoV-2 pacjenci w różny sposób „wychodzili” z choroby. Niektórzy zgłaszali wiele objawów już po wyzdrowieniu, co pozwoliło na rozpoznanie zespołu „long COVID”. „Long COVID” może dotyczyć prawie każdego układu w organizmie i rozwijać się, jako nowo powstałe choroby przewlekłe, np. choroby serca, cukrzyca, choroby nerek, zaburzenia hematologiczne, schorzenia neurologiczne oraz zaburzenia zdrowia psychicznego.
Uchwycił nalot drona kamikadze na Kijów. Niesamowite zdjęcie
Objawy long COVID
Do 10 najczęstszych objawów „long COVID” należą zmęczenie (58%), ból głowy (44%), zaburzenia koncentracji (27%), wypadanie włosów (25%), duszność (24%), utrata smaku (23%), utrata węchu (21%), zadyszka (21%), kaszel (19%), bóle stawów (19%).
Pandemia odbiła się również na zdrowiu psychicznym Polaków. Blisko 40% ankietowanych deklarowało wiosną 2022 r., że w czasie pandemii pogorszyło się ich zdrowie psychiczne. Zgłaszali problemy związane z przewlekłym stresem, obniżeniem nastroju, zaburzeniami snu i brakiem energii. Liczba udanych i nieudanych prób samobójczych wzrosła w 2021 r. o prawie 15%. w stosunku do poprzedniego roku.
Skutkiem pandemii jest też wzrost odsetka teleporad w podstawowej opiece zdrowotnej, który przekroczył w 2020 r. jedną trzecią wszystkich udzielanych pacjentom porad (36,4%), a w opiece specjalistycznej wyniósł 16,2%. W kolejnym roku zmalał do 14,4%. w POZ i do 10,7% w opiece specjalistycznej.
W pewnym sensie pozytywnym efektem pandemii jest szybki rozwój usług e-zdrowia, jak teleporady, e-skierowania i e-recepty. W 2021 r. aż 62%. Polaków deklarowało, że z nich korzysta, podczas gdy średnia dla krajów UE wynosiła 39%.
Tomasz Wypych
