W Polsce ponad 8 milionów ludzi cierpi z powodu bólu przewlekłego. Nareszcie wprowadzono nowy standard jego leczenia.
Czym jest ból przewlekły
Nie będzie specjalnym uproszczeniem stwierdzenie, że gdyby nie ból, organizmy żywe nie miałyby szans na przeżycie. Ból jest najczęstszym objawem występującym w medycynie i natura nie bez powodu pozwoliła człowiekowi go odczuwać. Ból ma za zadanie ostrzegać przed chorobą, urazem, a po to, żeby był skuteczny, wyzwala odruchową reakcję organizmu. Jest nieprzyjemny, nienaturalny i zmusza nas do działania, poszukiwania pomocy lub unikania ryzykownych zachowań. Jeżeli tkanki są uszkodzone, to w układzie nerwowym powstają głębokie, ale odwracalne zmiany, odczuwane jako nadwrażliwość i długotrwały ból w odpowiedzi na odczyn zapalny w uszkodzonych tkankach otaczających nerwy. Zmiany te towarzyszą procesowi naprawczemu, leczeniu urazu lub choroby aż do wygojenia się tkanek.
Zdarzają się jednak sytuacje, gdy ból nie jest sygnałem ostrzegawczym, a przyczyną cierpienia i obniżenia jakości życia. To właśnie ból przewlekły, który trwa pomimo zagojenia ran, towarzyszy wielu chorobom, np. nowotworom, czy zwyrodnieniom stawów. Ból przewlekły jest definiowany jest jako „ból, który wykracza poza normalny przewidywany czas zdrowienia”. Dla bólu nienowotworowego granica pomiędzy bólem ostrym a przewlekłym wynosi 3 miesiące. Chorzy cierpiący z powodu przewlekłego bólu odczuwają dolegliwości fizjologiczne, psychologiczne i nie mogą w pełni funkcjonować w społeczeństwie. Wszystko zależy od czasu trwania bólu i stopnia jego natężenia, a nie od przyczyny powstania bólu.
Nowy standard leczenie bólu przewlekłego
Minister Zdrowia opublikował właśnie rozporządzenie, w którym określa i wprowadza standard przy rozpoznawaniu, leczeniu i monitorowaniu bólu, niezależnie od jego przyczyny. - To bardzo ważny dokument dla 8,5 mln. dorosłych osób, które cierpią z powodu bólu przewlekłego. Do bólu nie można się przyzwyczajać, trzeba go leczyć - podkreśla minister zdrowia Adam Niedzielski. - Rozporządzenie nakłada obowiązek postępowania z pacjentem z dolegliwościami bólowymi według określonych zasad.
Standard organizacyjny leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych to efekt współpracy Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, Fundacji Eksperci dla Zdrowia z Ministrem Zdrowia.
- Rozporządzenie to gwarancja uprawnień pacjenta do leczenia bólu, niezależnie od przyczyny, wieku czy miejsca zamieszkania - mówi Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta.
Ból przewlekły jako piąty parametr życiowy
W Polsce na ból przewlekły cierpi 27% dorosłych osób. Co piąta z nich deklaruje, że nie byłaby w stanie tolerować silniejszego bólu. - Od lat chcemy, by u każdego chorego ból był traktowany jako piąty parametr życiowy i był w dokumentacji medycznej jak na przykład pomiary temperatury czy ciśnienia tętniczego - wskazuje dr Magdalena Kocot-Kępska, Prezes Polskiego Towarzystwa Badania Bólu. - Bardzo istotne jest badanie pacjenta. Podczas tego badania lekarz może znaleźć potwierdzenie objawów bólowych opisywanych przez pacjenta w wywiadzie.
Pierwszym elementem standardu jest ocena bólu przez wywiad lekarski i badania. Wywiad powinien koncentrować się na przyczynach i natężeniu bólu z użyciem określonych rozporządzeniem skal, charakterze i okolicznościach jego występowania, dotychczasowym leczeniu, dolegliwościach wynikających z bólu oraz ich wpływie na jakość życia. Do historii choroby pacjenta, zgodnie z nowym rozporządzeniem, musi być dołączona karta oceny natężenia bólu. Jest to obligatoryjny element dokumentacji medycznej. Wywiad z pacjentem będzie więc bardziej szczegółowy i odnotowany w dokumentacji medycznej.
- Rozporządzenie podniesie standard życia milionów osób zmagających się z bólem - ocenia konsultant krajowa medycyny rodzinnej prof. Agnieszka Mastalerz-Migas. - Wypracowany standard pozwoli monitorować skuteczność leczenia oraz ocenić stopień satysfakcji pacjenta z leczenia przeciwbólowego.
Każdy z nas ma inny próg odczuwania, a to, co dla jednego jest lekkim lub umiarkowanym bólem, dla innego może być przyczyną dużego cierpienia.
Tomasz Wypych
Czytaj dalej:
