Jesteśmy drugim po Hiszpanii producentem borówki amerykańskiej w Unii Europejskiej i szóstym na świecie. W ostatniej dekadzie zbiory w Polsce wzrosły aż pięciokrotnie, z 13 tys. ton w 2013 r. do 64 tys. ton w 2022 r. Jest to efekt wzrostu konsumpcji tych owoców w kraju, ale też systematycznie rosnącego eksportu.
Skąd pochodzi borówka amerykańska?
Wśród uprawianych w Polsce owoców jagodowych najważniejszym „superowocem” jest borówka amerykańska, inaczej zwana borówką wysoką. Pochodzi z Ameryki Północnej, ale rozprzestrzeniła się w naturalnym środowisku w Japonii, Nowej Zelandii i w niektórych rejonach Europy (Wielka Brytania, Holandia). W Polsce najpierw była krzewem zdziczałym rosnącym w lasach bagiennych i na torfowiskach,, a potem zaczęto ją powszechni uprawiać. Borówkę ceni się za zawartość witaminy C wynosi średnio 10 mg, co stanowi około 1/3 dziennej ilości zapotrzebowania przez człowieka. Pozostałe witaminy obecne na poziomie istotnym to: witamina B1, witamina B2, witamina B3, kwas pantotenowy, witamina B6, kwas foliowy, witamina A, witamina E.
Polska w ścisłej czołówce eksporterów owocu
Polska należy do ważnych eksporterów świeżej borówki na świecie, a zwłaszcza jej owoców deserowych. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach 2013-2022 eksporterzy dostarczyli na rynki zagraniczne łącznie prawie 100 tys. ton borówek. W 2022 r. eksport sięgnął 107,3 mln EUR, co według Eurostatu stanowiło 16,5 proc. łącznej wartości unijnego eksportu tych owoców i było drugim wynikiem w UE po Holandii (60,7 proc.)
Polska w 2022 r. dostarczyła borówki do 38 państw na świecie. Do największych odbiorców należą: Niemcy (z 38,6 proc. udziałem w wartości eksportu polskiej borówki), Wielka Brytania (17,2 proc.), Holandia (6,5 proc.), Szwecja (6,1 proc.) i Łotwa (5,1 proc.). W pierwszych pięciu miesiącach 2023 r. eksport był nieznacznie mniejszy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego i wyniósł 8,3 mln EUR (wobec 8,4 mln EUR w 2022 r.).
Azja zainteresowana borówką amerykańską
W Polsce uprawiane są odmiany o dużych owocach, które zbierane są przeważnie ręcznie, jagody są trwałe i łatwo je transportować. W najbliższych latach można spodziewać się dalszego wzrostu eksportu borówki, na co wskazuje rosnący areał upraw. Skala wzrostu eksportu będzie jednak zależeć od popytu na ten owoc na rynku krajowym, bowiem jego konsumpcja w Polsce i na świecie stale rośnie.
Perspektywicznymi rynkami wydają się być kraje Azji Południowo-Wschodniej i pozostałe kraje europejskie. Obecnie prowadzone są działania dotyczące otwarcia rynków Chin i Wietnamu dla polskich borówek. Wymienione państwa są ogromnym rynkiem konsumenckim, więc warto o nie zabiegać. W kręgu zainteresowania producentów ze Stowarzyszenia Polskich Plantatorów Borówki znajdują się także dwa inne azjatyckie państwa z bardzo dużym rynkiem zbytu – Indie i Indonezja.
Nasz kraj sprzedaje jednak nie tylko borówkę amerykańską. Według szacunków Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej łączna wartość eksportu owoców, warzyw i ich przetworów (razem z pieczarkami i ich przetworami) wyniesie ok. 4,5 mld euro. Nadal naszym największym hitem kupowanym przez inne kraje są jabłka, W czołówce eksportowanych owoców oprócz jabłek i borówki znalazły się także porzeczki czarne, białe i czerwone, agrest, maliny, mieszanki malin z jeżynami i truskawki.
W pierwszej dziesiątce importerów polskich jabłek znalazło się, aż sześć krajów azjatyckich: Kazachstan, Indie, Mongolia, Uzbekistan, Arabia Saudyjska i Kirgistan. Eksport jabłek kontynent azjatycki stanowił łącznie prawie 64 proc. całości polskiego eksportu jabłek. Prawie co trzecie jabłko kupił Kazachstan, a co piąte Indie.
Tomasz Wypych
