W wystąpieniu „Istota systemów filozoficznych i ich wpływ na kształtowanie się cywilizacji – w nawiązaniu do myśli Feliksa Konecznego” stwierdziłem, że kryterium porównawcze cywilizacji zaproponowane przez prof. Konecznego jest niejasne, niedostosowane i prowadzi do błędów tyczących cech cywilizacji. Jest nieprzydatne.
Zaproponowałem w zamian określanie istotności cywilizacyjnych poprzez:
Cel cywilizacyjny
Drogę realizacji
Podmiot cywilizacyjny.
Charakterystykę tych istotności podałem w wystąpieniu. (można odnaleźć na portalu PoczetRP.pl).
Należy zaznaczyć, że wskazane istotności „zachodzą na siebie” swym znaczeniem, co jest pewnego rodzaju analogią do gun występujących w hinduizmie.. Można to zobrazować trzema kolorami wypełniającymi koło, ale przejście nie jest ostre lecz następuje poprzez barwy pośrednie.
W zaistniałej sytuacji warto przeanalizować znaczenie poszczególnych wartości, zaczynając od pięciomianu (quincunksa), a uzupełniając ten zestaw innymi (w wystąpieniu wskazałem na wolność, prawo, honor, godność, własność, pieniądz, grzech/wina i władza/ład), poprzez pryzmat wskazanych istotności cywilizacyjnych.
Pierwszą uwagą jest dostrzeżenie, że wskazane wartości odnoszą się nie do cywilizacji jako całości, a właśnie do wskazanych istotności cywilizacyjnych i dopiero całość ich znaczenia kształtuje rozumienie cywilizacji.
Analizę porównawczą znaczeń tych wartości chcę przeprowadzić w odniesieniu do wskazanych w wystąpieniu typów cywilizacji, czyli egalitarnej (chrześcijaństwo i polskość), gromadnościowych (tu odrębnie dodatkowo judaizm z uwagi na rolę jako obecnie spełnia) i również odrębnie Cywilizację Chińską jako końcową formę przekształcania hierarchicznego, oraz system inkaski – odmienny w zasadach występującym w Eurazji.
Znaczenie związane z typem cywilizacji będę oznaczał stosownie:
p* - Cywilizacja Polska, egalitarna,
j* - judaizm,
b* - braminizm,
c* - system chiński,
i* - system inkaski.
Wartości pięciomianu można dostosować do istotności w ten sposób, że „prawda” – jest jednoznacznie powiązana z celem cywilizacyjnym we wszystkich cywilizacjach i została opisana w wystąpieniu.
Do „drogi realizacji” można dopasować dobro (zło) – także określane w wystąpieniu, z zaznaczeniem, że w Cywilizacji Polskiej nie występuje, oraz dobrobyt, który należałoby rozpatrywać dualnie z bogactwem ( dobrobyt w Cywilizacji Polskiej, a bogactwo w cywilizacjach hierarchicznych).
Z kolei „piękno” i „zdrowie” powiązane są z podmiotem cywilizacyjnym. Już tu chcę wskazać, że kwestia „piękna” powinna być rozważana poprzez miłość, gdyż „piękno kształtem jest miłości” jak to genialnie stwierdził Norwid. Zatem należałoby najpierw zdefiniować miłość, co wymaga osobnego ujęcia zważywszy wysiłek jaki poświęcili temu zagadnieniu Wielcy Myśliciele. Tu chcę oprzeć się na własnej definicji, której opracowanie uważam za swoje największe osiągnięcie : miłość – to pragnienie współistnienia. (wywód – osobne opracowanie).
Przechodząc do opisów.
Prawda - cel cywilizacyjny
P* - rozwój aż do uzyskania świadomości Stwórcy.
J* - rozwój na wzór i podobieństwo Stwórcy (należy dostrzec, że judaizm ogranicza wszechmoc Boga),
b* - rozwój aż do uzyskania transcendencji względem świata, czyli wyzwolenie z wpływów tu wiążących człowieka.
c* - rozwój wg wskazań (Nieba), ale bez określania formy końcowej.
i* - doskonalenie form rozwojowych – także bez określenia formy końcowej.
Dobro / zło; dobry/zły
Dobro/zło jest związane z podmiotem cywilizacyjnym; dla podmiotu – nie istnieje w kategorii bytu, a występuje jako ocena oddziaływania – dobrego lub złego. Jako byt dobro i zło odnosi się do jednostek podległych. W strukturze hierarchicznej dotyczy niższych stopni hierarchii.
P* - nie występuje w cywilizacji egalitarnej jako cecha cywilizacyjna.
J*, b*,c* - dobrem jest wszystko to, co służy (może służyć) podmiotowi cywilizacyjnemu (naród żydowski) do osiągnięcia celu.
i* - to co służy jednostce w jej rozwoju pozwalając uzyskać status podmiotu cywilizacyjnego.
Dobrobyt /bogactwo
P* - cecha struktury egalitarnej; jednostka (tu podmiot cywilizacyjny) użytkuje tyle ile jest jej potrzeba w dostosowaniu do jej statusu rozwojowego i posiadanej świadomości. Potrzeby określa jednostka samodzielnie.
j*,b*,c* - pojęcie dobrobytu nie istnieje; istnieje potrzeba bogactwa, czyli posiadania więcej niż niższy szczebel hierarchii. Liczy się to, a nie faktyczne potrzeby. Postawa prowadzi do gromadzenia „bogactwa”.
I* - podobnie jak w p*
Zdrowie
Występuje rozróżnienie podmiotowe: podmiot cywilizacyjny samodzielnie dba o własne zdrowie, gdy jednostki nie będące podmiotem mogą dbać o swoje zdrowie tylko przy zezwoleniu wyższego stopnia hierarchii.
Piękno
Kwestia piękna zostanie omówiona w osobnym opracowaniu, w nawiązaniu do miłości.
Podsumowanie
Wskazane rozróżnienia są pisanym na bieżąco szkicem i wymagają szerszego rozwinięcia, a na pewno refleksji. Jednak już tu widać, że wiele kwestii można i należy rozważać w innej perspektywie niż ta, do której jesteśmy przyzwyczajeni.
Druga część, aby nie przeciążać blogerskich umysłów, opisująca dodatkowo wymienione zależności (wolność, prawo, godność, honor, własność, pieniądz, grzech/wina, władza/ład), wydaje się bardziej interesująca. Rzutuje bowiem silniej na relacje w otaczającej rzeczywistości.
