Olsztyński zamek
Częste wypady na Mazury i Warmię, zawsze skutkowały notkami i zawsze notki podpierane były Melchiorem, mistrzem nad mistrze w kwestii obracania piórem. Jego " smętkowe " reportaże z Warmii i Mazur w warstwie krajoznawczej do dziś mogą służyć za przewodnik po regionie. Wszystko przeorała historia, problemy o których pisał Wańkowicz odeszły do archiwów, tam ich miejsce. A mając książkę za przewodnika - gdzie byśmy nie trafili - tam za mistrzem Melchiorem podążać możemy jak " po sznurku " Odwiedziłem wszystkie miejsca opisane w tej niezwykłej książce, łącznie z Królewcem. Zawsze pisząc o Warmii i Mazurach, oglądając Warmię i Mazury robiłem odniesienia do tego co widział Wańkowicz podczas swoich peregrynacji " Kuwaką ", koleją i automobilem, a nawet furmanką do Pisza. Wspominałem o tym w ubiegłym roku i dwa lata temu... a i nazad trzy lata, bywało. Wczoraj sobie uświadomiłem dwie rzeczy.
https://www.salon24.pl/u/siukumbalala/868616,z-wankowiczem-w-ogrodku
https://www.salon24.pl/u/siukumbalala/773857,z-wankowiczem-wsrod-raskolnikow
https://www.salon24.pl/u/siukumbalala/722469,na-tropach-melchiora
https://www.salon24.pl/u/siukumbalala/806223,szlakiem-melchiora
https://www.salon24.pl/u/siukumbalala/871239,o-cudzie-w-gietrzwaldzie-i-dzyndzolkach-na-niedziele
Trzeci pobyt w Polsce w tym roku i o Wańkowiczu - cicho sza. Druga rzecz jaką sobie uświadomiłem, to fakt, że nigdy jeszcze nie napisałem notki o Olsztynie - było nie było stolicy regionu. Czy to jakieś fluidy ? jakaś ponadziemska łączność z mistrzem ? On w książce też Olsztynowi poświęcił ledwie dwie kartki i już go nie było. Pognał czym prędzej do Gietrzwałdu, by być bliżej prawdy, bliżej polskości, bliżej polskiej mowy. Nie spodobał się pobyt w Olsztynie mistrzowi, oj nie spodobał. Bardziej do gustu przypadało miasto Tirliporkowi, a to ze względu na przystępną cenę lodów ( małe - 40 fenigów, duże - 60 fenigow ) Oczywiście tegoroczne nie nawiązanie do Wańkowicza w notkach z pobytu w Polsce nie znaczy, że złapałem wiatr w żagle i uznałem, iż sam potrafię lepiej opisać i przekazać ducha tej ziemi. To oczywiście niemożliwe i nie to jest powodem. To takie zwykłe ludzkie zapominalstwo, zagonienie, chroniczny brak czasu. Każdy tego doświadcza. Żyjemy, pędzimy, pracujemy, ciągle mamy w planie odwiedzenie starego koleżki, który jest tuż obok, prawie że się ocieramy o siebie, a zabraknie tej chwili, tej minutki, by choć na chwilę wpaść i pogadać. Cóż, takie czasy. Dlatego zapomniałem o Melchiorze Wańkowiczu, a nie powienienem, bo ma przecież swoją ulicę w Olsztynie.
Przedwojenna siedziba polskiego konsulatu. Tu na pewno Wańkowicz był, bo tu użyczono mu automobil z szoferem.
Dom Polski, siedziba polskiego komitetu plebiscytowego ( Hotel " Concordia " )
Nie spodobało się Wańkowiczowi w Olsztynie muzeum na zamku, nie spodobała się ekspozycja poświęcona plebiscytowi, nie spodobał się rechot z plakatów, na których krowa niesie ówczesny baner o treści : głosuję za Polską. Ot, taki w niemieckim stylu witz. Nie podobał się przyciężki teatr, poplebiscytowy denkmal, nie odpowiadała mu pewnie i prusacka, garnizonowa atmosfera miasta. Dlatego tak niewiele w książce o Olsztynie.
Ja mógłbym napisać więcej, ale znowu daje znać o sobie ten brak czasu i konieczność wyjścia na skup... zatem króciutko jak w telegrafie, jak na kolei między zawiadowcami.
Warmińsko - mazurska, stołeczna kariera Olsztyna to sprawa bardzo świeżutka. Do II połowy XIX wieku miasto nie wyróżniało się niczym szczególnym, a jeśli już to na minus. Daleko mu było do świetności Braniewa, czy ostatniej stolicy Warmii, Lidzbarka Warmińskiego - ze wspaniałą biskupią rezydencją i wycackanymi oranżeriami biskupa Ignacego. Olsztyn leżący na peryferiach Warmii, w jej południowo - zachodnim winklu, do granicy z Prusami Książęcymi duktem warszawskim, ledwie trzy mile, nie więcej. Sprawdzę następnym razem. Był Olsztyn wprawdzie siedzibą komornictwa kapitulnego, ale nie różnił się niczym do pobliskiego Barczewa, czy Jezioran.
Senna Łyna w Olsztynie
Wszystko zmieniło się w XIX wieku wraz z ulokowaniem w Olsztynie garnizonu, a zaraz potem wygranie rywalizacji z Ostródą i budowa węzła kolejowego. To był najbardziej miastotwórczy czynnik i to był " kop rozwojowy " jaki Olsztyn otrzymał 25 czerwca 1873 roku. Wówczas na nowy olsztyński dworzec - przy armatnich salwach - wjechał pierwszy pociąg relacji Ostróda - Olsztyn... i aż trudno było uwierzyć, że to miasto, będące już siedzibą powiatu, na początku XIX wieku zamieszkiwało ledwie 1300 mieszkańców. Ustanowienie Olsztyna prawdziwą stolicą regionu dokona się 21 października 1905 roku, wówczas miasto stało się stolicą rejencji, czyli odpowiednikiem dzisiejszego województwa.
Siedziba rejencji
Kamienica przy Placu Bema, dawna siedziba seminarium, także pierwsza siedziba KW PZPR. Najbardziej reprezentacyjna kamienica w Olsztynie. Pomieszkiwał tu pierwszy szef olsztyńskiej rejencji Wilhelm von Hegel ( z tych Heglów )
Plac Bema, dawniej Kopernicusplatz. Po 1956 roku Plac Powstańców Węgierskich ( nieprawomyślną nazwę zmieniono na Plac Bema ) Villa " Martha " pierwsza siedziba olsztyńskie rejencji.
Wcześniej postępowała intensywna rozbudowa miasta, przybyły tramwaje, przybywało gmachów publicznych, kamienic, a z okolic olsztyńskiego węzła kolejowego przez dwie dekady " wyrastały " nowe zwrotnice oraz semafory i kolejne miasta otrzymywały połączenia kolejowe ze stolicą regionu. Kolej rulez. Niestety muszę kończyć, bo nie zdążę na autobus do pracy. Tu nawet tramwaju nie ma jak w Olsztynie, wszystko zlikwidowali w 1949 roku. Miejscowi pisowcy, niechybnie. A muszę jeszcze zjeść na śniadanie wspaniałe parówki kupione przedwczoraj w Olsztynie. Parówki tu też zlikwidowali. Gdyby nie Niemcy i ich agresywna forpoczta Lidl to parówki jadłbym tylko podczas przejazdu przez piękną stolicę Warmii i Mazur, z którą tak niełaskawie obszedł się mój mistrz Melchior.
Współczesny Olsztyn
