Zwolennicy modnej diety bezglutenowej sądzą, że gluten w zbożowych jest przyczyną dolegliwości trawiennych, nadwagi, stanów zapalnych jelit i innych chorób. W rzeczywistości gluten jest szkodliwy jedynie dla osób z celiakią, alergią lub nadwrażliwością.
Gluten jest białkiem występującym w produktach żywnościowych produkowanych z pszenicy, jęczmienia, żyta i owsa (owies mimo, że sam nie zawiera glutenu, zwykle jest nim zanieczyszczony). Dzięki niemu pieczywo i inne wypieki mają odpowiednią konsystencję, sprężystość i pulchność. Białko to często wykorzystywane jest jako dodatek do żywności. U niektórych osób gluten wywołuje nieprawidłową reakcję organizmu stając się przyczyną chorób – celiakii lub alergii. W tych przypadkach konieczne jest całkowite wyeliminowanie glutenu z diety, czyli wdrożenie popularnej diety bezglutenowej.
Celiakia, nazywana inaczej chorobą trzewną, jest uwarunkowaną genetycznie patologiczną reakcją organizmu na gluten. Jedzenie produktów zawierających to białko przez osoby chore prowadzi do stanu zapalnego jelit i zaniku kosmków jelitowych, czego skutkiem są zaburzenia wchłaniania substancji odżywczych. Celiakia objawia się bólami brzucha, wzdęciami, nieuzasadnioną utratą masy ciała oraz biegunkami. U dzieci może dojść do zahamowania wzrostu i rozwoju. Drugim przypadkiem, w którym konieczne jest zastosowanie diety bezglutenowej jest alergia lub nadwrażliwość pokarmowa na to białko, która często mylona jest z celiakią. Reakcja alergiczna po zjedzeniu produktu z glutenem może pojawić się w ciągu godziny od posiłku lub później – nawet po dwóch dniach.
Zobacz też: Czym się różni alergia od nietolerancji pokarmowej?
Gluten – szkodliwy dla wszystkich czy nie?
Dieta bezglutenowa zyskuje coraz większą popularność i stosowana jest przez wiele osób, które nie muszą rezygnować z obecności glutenu w codziennym jadłospisie. Przyczyną tego zjawiska jest opinia, że gluten może prowadzić do powstawania wielu chorób, takich jak osteoporoza, zapalenie stawów, depresja, choroby układu krążenia, a nawet nowotwory.
Naukowcy z Uniwersytetu w Columbii i Bostonie podjęli się badań dotyczących związku między glutenem a ryzykiem rozwoju choroby niedokrwiennej mięśnia sercowego. Przeprowadzone badania nie wykazały powiązania między jedzeniem produktów zawierających gluten a chorobą niedokrwienną serca. Dieta bezglutenowa jest dietą eliminacyjną, dlatego powinna być stosowana jedynie w oparciu o wskazania zdrowotne.
Gluten występuje m.in. w produktach, które są również źródłem niezbędnych organizmowi witamin, minerałów i błonnika pokarmowego, takich jak: pieczywo, płatki śniadaniowe, kasza jęczmienna oraz we wszystkich wyrobach z mąki pszennej, żytniej lub jęczmiennej (makarony, pierogi, kopytka, pyzy, naleśniki). Wyeliminowanie z diety pełnoziarnistych produktów zbożowych może prowadzić do niedoborów pokarmowych, zwłaszcza witamin z grupy B i żelaza.
Według badań Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego osoby stosujące dietę bezglutenową są bardziej narażone na zachorowanie na cukrzycę. Zobacz też: Dieta uboga w gluten może sprzyjać rozwojowi cukrzycy
Ważne jest odpowiednie zbilansowanie diety, dlatego przy diecie bezglutenowej produkty przeciwwskazane muszą zostać zastąpione innymi w celu zapobiegania niedoborom podstawowych składników pokarmowych. Wiele osób uważa, że gluten wywołuje u nich złe samopoczucie oraz dolegliwości trawienne – wzdęcia, bóle brzucha, zaparcia oraz biegunki. Specjaliści do spraw żywienia alarmują, że te objawy mogą pojawiać się za sprawą glutenu u osób z chorobami glutenozależnymi (alergią, nadwrażliwością pokarmową lub celiakią). W pozostałych przypadkach przyczyną dolegliwości jest najczęściej niestosowanie się do zasad zdrowego i racjonalnego żywienia.
© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.
Artykuł współfinansowany z funduszu prewencyjnego PZU.
