Stwardnienie rozsiane (SM) zwykle dotyka ludzi młodych, 20-40-letnich. Kobiety zapadają na nie 3 razy częściej niż mężczyźni. Choroba ta w wielu przypadkach prowadzi do inwalidztwa, a nieleczona – do śmierci.
Szacuje się, że w Polsce na tę chorobę cierpi 45-60 tysięcy osób. Stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex – SM) jest chorobą zapalną centralnego układu nerwowego (mózgu i rdzenia kręgowego), która prowadzi do uszkodzenia neuronów. Zalicza się ją do schorzeń autoagresywnych, tj. wywołanych błędnym atakiem komórek odporności na własne tkanki - w tym wypadku atakowana i niszczona jest osłona mielinowa włókien nerwowych.
Uszkodzona osłonka mielinowa powoduje, iż komórki nerwowe słabiej (lub wcale) przewodzą impulsy nerwowe i tym samym układ nerwowy nie jest w stanie w poprawny sposób kontrolować funkcji organizmu oraz podlegających mu organów.
Chociaż dużo wiadomo na temat mechanizmów uszkodzeń zachodzących w stwardnieniu rozsianym, to przyczyny występowania choroby nie są znane. Nasila się wiosną i latem, uaktywnia podczas infekcji wirusowych, głównie górnych dróg oddechowych: przeziębienia, grypy, nieżytu żołądkowo-jelitowego.
Wśród innych stanów mogących zapoczątkować rzut choroby wymienia się również stres emocjonalny i fizyczny (ciężka, wyczerpująca praca, brak odpoczynku), jak również jakąkolwiek poważniejszą chorobę ogólnoustrojową.
Co ciekawe, choroba ta najczęściej występuje na północnej półkuli - znacznie rzadziej pojawia się np. w rejonie Morza Śródziemnego czy w Afryce. Eksperci uważają, że wpływ ma tu nasłonecznienie i poziom witaminy D oraz inny sposób odżywiania.
Ważne: Potrzebujemy witaminy D, także w kapsułkach
Najczęstsze objawy SM
Jednym z najwcześniejszych objawów SM są zaburzenia widzenia: spadek ostrości wzroku, oczopląs, widzenie podwójne, utrata kontrastu, zaburzenia widzenia kolorów. Jest to efekt pozagałkowego zapalenia nerwu wzrokowego i zmian, jakie zachodzą w nerwie wzrokowym. Chorzy skarżą się wtedy na bóle gałki ocznej, obraz staje się wyblakły, mniej jaskrawy.
Kolejny to zaburzenia czuciowe: osłabienie siły mięśniowej, trudności w poruszaniu się, w koordynacji ruchowej i utrzymaniu równowagi. Niepokojące są powtarzające się i bolesne uczucia sztywności oraz skurcze mięśni, a uporczywy ból występuje zwykle w nogach. Pacjenci skarżą się również na niemiłe uczucie „przebiegania prądu” wzdłuż kręgosłupa.
Aż 80% chorych skarży się na poważne problemy z pęcherzem moczowym. Dochodzi do zaburzeń zwieraczy. Chorzy na SM odczuwają silną konieczność częstego oddawania moczu i parcie na pęcherz aż do mimowolnego nietrzymania moczu.
Nie należy lekceważyć także uczucia przewlekłego osłabienia i zmęczenia. Jednym z wczesnych objawów SM są również zaburzenia poznawcze, częste są problemy z pamięcią i koncentracją, występują też zaburzenia nastroju – od rozdrażnienia po euforię, a także gwałtowne napady płaczu oraz śmiechu.
Leczenie SM
Początkowe objawy są zazwyczaj łagodne i przemijające. Dlatego wielu chorych zwleka z pójściem do lekarza. Poza tym stwardnienie rozsiane może być trudne do zdiagnozowania, ponieważ objawy mogą być podobne do innych chorób. Do najczęściej używanych metod diagnostycznych należą obrazowanie rezonansem magnetycznym oraz tomografią komputerową, analiza płynu mózgowo-rdzeniowego oraz badanie potencjałów wywołanych. Żadne pojedyncze badanie nie może pozytywnie zdiagnozować choroby, potrzebny jest cały komplet badań.
Chociaż na stwardnienie rozsiane wciąż nie ma leku, to wczesne rozpoznanie choroby pozwala w porę wprowadzić odpowiednią terapię, pozwalającą odzyskać funkcje utracone w wyniku rzutu choroby oraz spowolnić jej rozwój. Sposób leczenia jest zróżnicowany w zależności od typu choroby i występujących objawów.
- Ciągle jeszcze traktujemy SM jak chorobę nieuleczalną. Ale choć nie znamy jej bezpośredniej przyczyny, dziś to jest choroba, nad którą potrafimy panować. Coraz lepiej poznajemy patomechanizm, który doprowadza do wystąpienia zmian w ośrodkowym układzie nerwowym. Stosujemy gamę 12 leków, które są przebadane klinicznie i wprowadzone oficjalnie do światowego leczenia; w różnym stopniu są one skuteczne w leczeniu SM, ale bardzo spowalniają przebieg choroby - twierdzi krajowa konsultantka w dziedzinie neurologii, prof. Danuta Ryglewicz.
Pomoc dla chorych na SM
W Krakowie przy Szpitalu Uniwersyteckim otwarto Poradnię Stwardnienia Rozsianego, adresowaną głównie do młodych pacjentów. Nowa placówka znajduje się w budynku Oddziału Klinicznego Neurologii przy ul. Botanicznej. Składa się z pięciu gabinetów lekarskich, gabinetu diagnostyczno-zabiegowego, sali aplikacji leków oraz sali rehabilitacji i łazienki. Cały proces skomplikowanego leczenia i rehabilitacji są w pełni refundowane.
Resort zdrowia przekazał do konsultacji społecznych projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej. Zaproponowano w nim wpisanie stwardnienia rozsianego do wykazu nieuleczalnych, postępujących i ograniczających życie chorób, w których udzielane są świadczenia gwarantowane z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej.
Autorzy projektu szacują, że każdego roku z opieki paliatywnej i hospicyjnej będzie korzystało ok. 2 tys. chorych na stwardnienie rozsiane; świadczenia te mają kosztować ponad 26,6 mln zł. Nowe przepisy miałyby wejść w życie 1 lipca 2018 r.
źródło: PAP, neurologia-praktyczna.pl, stwardnienieforum.pl
ja
© Artykuł jest chroniony prawem autorskim. Wykorzystanie tylko pod warunkiem podania linkującego źródła.
