Osteoporoza na świecie dotyka co piątą kobietę i ponad 6 proc. mężczyzn powyżej 50. roku życia. Szacuje się, że w Polsce na osteoporozę choruje przynajmniej 2,2 mln osób, z czego 1,8 mln to kobiety.
Osteoporoza jest niebezpieczna. Atakuje znienacka
Choroba jest niebezpieczna, bo jej rozwój przebiega praktycznie bezobjawowo, a nieleczona może prowadzić do poważnych powikłań, a w konsekwencji do śmierci. To właśnie osteoporoza i jej powikłania są jednymi z najczęstszych przyczyn zgonów w krajach rozwiniętych, bo złamania kości powodują wiele powikłań takich jak przewlekły ból, zanik mięśni, unieruchomienie, odleżyny, zatorowość płucna, zwiększona zapadalność na zakażenia.
Leczenie ich wymaga zwykle długiego pobytu w szpitalu i zaawansowanej rehabilitacji a także często opieki długoterminowej. Dane wskazują, że ciągu pół roku od złamania kości udowej śmierć poniesie 20 proc. osób, a ponad 50 proc. na przestrzeni kolejnych dwunastu miesięcy. Sytuację pogarsza fakt, że wystąpienie jednego złamania osteoporotycznego znacząco podnosi ryzyko na pojawienie się kolejnych.
Czym więc jest osteoporoza? To choroba szkieletu prowadzącą do złamań kości, które mogą wystąpić nawet po niewielkim urazie. Przede wszystkim dotyczą kręgosłupa, kości przedramienia i szyjki kości udowej, ale mogą wystąpić również w innych lokalizacjach. Nadmierna podatność kości na uszkodzenie w osteoporozie wynika ze zmniejszenia gęstości mineralnej kości i zaburzenia jej struktury i jakości. Najskuteczniejsza profilaktyka osteoporozy zaczyna się już w życiu płodowym i trwa aż do osiągnięcia wieku dorosłego. Chodzi o to, by w okresie, kiedy budowana jest kość, dostarczyć organizmowi wystarczającą ilość budulca, m.in. białka, wapnia i witaminy D3.
Jak się zabezpieczyć? Ważna jest dobra dieta i dwa składniki
Każdy z nas rodzi się z potencjalną, indywidualną maksymalną (szczytową) gęstością kości, którą osiąga do okresu wczesnej dorosłości. Nieprawidłowa dieta i brak witaminy D3 powodują, że ta zaprogramowana gęstość kości będzie mniejsza. Warto wiedzieć, że tkanka kostna ulega przez całe życie ciągłym procesom demineralizacji i mineralizacji (upraszczając: dekonstrukcji i konstrukcji). O ile jednak w okresie wzrostu mineralizacja przeważa nad procesem odwrotnym, a w młodości procesy te wzajemnie się równoważą, to w trzeciej, czwartej dekadzie życia demineralizacja zaczyna stopniowo przeważać. Im lepszy zatem „stan wyjściowy” kości, tym są one mocniejsze na starość.
Najczęściej występuje osteoporoza pierwotna, będąca właśnie konsekwencją starzenia się układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn w podeszłym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnym procesem związanym z wiekiem, rozpoczynającym się już około 40. roku życia u kobiet i 45. roku życia u mężczyzn. U kobiet 50-letnich ryzyko wystąpienia złamania kości w wyniku osteoporozy wynosi do końca życia około 40 proc., natomiast u mężczyzn 30 proc. Istnieje jednak wiele czynników, które mogą przyspieszyć jej przebieg. Rozwój osteoporozy przyspieszają zła dieta, głównie mała podaż wapnia, witaminy D, niedożywienie, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, mała aktywność fizyczna, a także niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne, czyli zbyt mało spacerów.
Badaniem, które daje diagnozę, jest densytometria badająca gęstość kości za pomocą aparatu rentgenowskiego. To bezpieczne badanie, które nie wymaga żadnego przygotowania.
Według raportu NFZ w 2022 roku odnotowano 146 tys. złamań, które przypisywane są osteoporozie.
Tomasz Wypych
Fot. Emeryci w parku. Źródło: Pixabay.com
Czytaj dalej:
Inne tematy w dziale Rozmaitości
